Viêm họng hạt - Nguy hiểm khôn lường, bạn đã biết?

1. Viêm họng hạt là bệnh gì?

Viêm họng hạt có tên tiếng Anh là “adenoids”, thuộc bệnh lý hô hấp khá phổ biến, gặp ở người lớn nhiều hơn so với trẻ em. Bệnh khởi phát đơn độc hoặc đi kèm viêm mũi, viêm xoang mạn tính...

1.1. Khái niệm

Viêm họng hạt hay viêm họng quá phát chính là một trong những thể lâm sàng của viêm họng mạn tính. Thể bệnh này thường xảy ra sau khi niêm mạc bị sung huyết và xuất tiết.

Đây là tình trạng cổ họng bị viêm nhiễm lâu ngày, các tổ chức lympho phát triển mạnh, tăng sinh quá mức và hình thành các hạt có màu đỏ hay hồng lồi lên so với niêm mạc xung quanh. Do vậy, chúng được gọi là viêm họng hạt.

1.2. Phân loại

Viêm họng hạt được chia thành 2 loại:

Viêm họng hạt cấp tính

• Đây là giai đoạn đầu của bệnh, không gây ra các triệu chứng gì nghiêm trọng nên đa số người bệnh đều chủ quan, tự ý mua và dùng thuốc tại nhà.
• Điều này vô tình khiến bệnh diễn biến nặng hơn, khó kiểm soát, điều trị nên ngay khi phát hiện những triệu chứng cần kịp thời thăm khám để tránh gây ra những biến chứng nguy hiểm.

Viêm họng hạt mãn tính

• Khi viêm họng hạt cấp tính điều trị lâu ngày không khỏi, không kịp thời, dứt điểm lâu dần sẽ dẫn đến mãn tính. Khoảng thời gian bệnh chuyển từ cấp tính sang mãn tính là 3 tuần, khi đó bệnh sẽ nguy hiểm hơn, khó điều trị dứt điểm và rất dễ tái phát. 

2. Triệu chứng viêm họng hạt

Tương tự như viêm họng, nếu thời tiết thay đổi đột ngột cũng làm tăng nguy cơ bị viêm họng hạt. Thời gian ủ bệnh của viêm họng hạt là 2 - 5 ngày. Một số triệu chứng nhận biết viêm họng hạt như:

Triệu chứng cơ năng

• Cổ họng đau, nóng rát và khó nuốt thức ăn
• Có cảm giác ngứa, vướng họng, nhất là sau khi ngủ dậy và khi nuốt các hạt sưng to trong họng
• Ho thường xuất hiện vào ban đêm và khi thời tiết trở lạnh
• Đờm đặc quánh, dẻo và có màu trắng đục
• Có thể bị khàn giọng, nhất là sau khi nói chuyện trong một thời gian dài, uống bia rượu hay hút thuốc lá.
• Sốt cao

Triệu chứng thực thể

• Niêm mạc họng xuất hiện hiện tượng viêm đỏ, có nhiều trụ giả cạnh trụ sau của amidan.
• Thành sau họng có các đám hạt màu hồng hoặc đỏ lồi cao, mọc thành từng đám (do nang lympho phát triển mạnh và tăng sinh quá mức).
• Màn hầu, lưỡi gà, mép sau của thanh quản dày lên.
• Eo họng bị hẹp lại do các cơ quan trong vòm họng quá sản khiến người bệnh cảm thấy buồn nôn và vướng nghẹn khi nhai nuốt.

Như vậy, các triệu chứng của viêm họng hạt thường điển hình hơn so với các thể của viêm họng mãn tính khác. Dựa vào những triệu chứng này, bệnh nhân có thể nhận biết và có hướng xử trí kịp thời.

3. Nguyên nhân gây viêm họng hạt

Theo Tiến sĩ, Bác sĩ CKII Nguyễn Thị Vân Anh, nguyên Trưởng khoa Nội – Bệnh viện YHCT Trung ương, có rất nhiều nguyên nhân gây viêm họng hạt, cụ thể như:

• Răng miệng không được vệ sinh sạch sẽ: Khi vệ sinh răng miệng, nếu vô tình làm tổn thương vòm họng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn tấn công, gây viêm họng đồng thời ảnh hưởng đến vùng hầu họng.
• Sức đề kháng giảm: Khi cơ thể mắc bệnh, nhất là các bệnh mạn tính, sức đề kháng giảm có thể khiến người bệnh bị viêm họng hạt.
• Virus, vi khuẩn tấn công: Một số vi khuẩn liên cầu, phế cầu… và virus hợp bào, cảm cúm… tấn công dễ khiến người bệnh mắc viêm họng hạt.
• Ô nhiễm môi trường: Khi sống trong môi trường ô nhiễm, quá nhiều chất độc hại, chúng sẽ tấn công vào vòm họng và gây bệnh.
• Mắc một số bệnh về đường tiêu hóa: Nếu người bệnh đang bị viêm loét dạ dày, đau dạ dày hay trào ngược... thì nguy cơ gây viêm họng hạt khá cao
• Viêm mũi dị ứng, viêm xoang: Tai - mũi - họng là 3 cơ quan thông với nhau. Do vậy, nếu người bệnh bị tổn thương 1 trong 3 cơ quan thì rất dễ tổn thương 2 cơ quan còn lại.

4. Biến chứng của viêm họng hạt

Viêm họng hạt là bệnh lý hô hấp xảy ra khá phổ biến ở người trưởng thành. Tuy không quá nguy hiểm nhưng nó lại ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, nhất là giấc ngủ của bệnh nhân. Ngoài ra, triệu chứng của bệnh tiến triển rất dai dẳng và có thể dẫn đến viêm họng hạt có mủ, dễ tái phát khi gặp điều kiện thuận lợi.

Nếu không được điều trị sớm và đúng cách, bệnh sẽ gây nên một số biến chứng như:

• Tăng nguy cơ mắc bệnh lý liên quan đến đường hô hấp như: viêm tai giữa, viêm xoang, viêm thanh quản,...
• Có thể gặp tình trạng viêm nhiễm tại hầu họng, áp xe hay sưng amidan.
• Suy nhược cơ thể: khi mắc viêm họng hạt, bệnh nhân dễ mất ngủ, ăn uống cũng kém hơn, thường xuyên khạc nhổ đờm ở cổ họng. Nếu kéo dài, sẽ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, đặc biệt với đối tượng là người cao tuổi.
• Làm giảm chất lượng cuộc sống: các triệu chứng của bệnh làm giảm chất lượng cuộc sống, gặp những phiền toái trong sinh hoạt, giao tiếp,...
• Bệnh có thể tái phát nhiều lần, liên tục nên có thể dẫn đến ho ra máu rất nguy hiểm.

5. Điều trị viêm họng hạt

Không giống với viêm họng cấp, viêm họng hạt thường diễn ra dai dẳng, là bệnh mạn tính và dễ tái phát. Do vậy, để bệnh được điều trị dứt điểm, cần đến bệnh viện để được thăm khám và xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh. Khi đó, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị thích hợp, cụ thể với từng bệnh nhân.

5.1. Điều trị bằng thuốc

Điều trị viêm họng hạt bằng thuốc như thế nào? Sử dụng thuốc Tây là phương pháp được nhiều người áp dụng với mục đích giảm nhanh các triệu chứng khó chịu ở cổ họng, đau rát, khàn tiếng, ho...

Một số thuốc có thể được chỉ định như:

• Thuốc giảm đau
• Thuốc long đờm
• Thuốc chống phù nề
• Dung dịch súc miệng kháng khuẩn

Những thuốc này có tác dụng giảm đau rát khoảng 3 ngày. Nếu bệnh chuyển sang giai đoạn mãn tính thì thời gian điều trị bệnh sẽ dài hơn.

5.2. Điều trị theo phương pháp dân gian

Điều trị viêm họng hạt bằng nước muối

• Đây có lẽ là cách làm được nhiều người bệnh áp dụng phổ biến nhất. Người bệnh có thể mua nước muối ở các tiệm thuốc hay tự tay pha chế nước muối chữa bệnh.
• Do muối có tính kháng khuẩn khá cao, giúp loại bỏ các vi khuẩn tích tụ trong vòm họng. Có thể dùng nước muối sinh lý để súc miệng hàng ngày dù bạn không mắc bệnh.
• Nếu không sử dụng nước muối, bạn có thể ngậm một ít nước muối trong cổ họng giúp giảm nhanh các triệu chứng đau rát cổ họng.

Sử dụng chanh để điều trị viêm họng hạt

• Cách làm này làm dịu vòm họng đồng thời giảm nhanh các triệu chứng đau rát cổ họng.
• Trong chanh chứa rất nhiều vitamin C và các chất chống oxy hóa, có tác dụng thanh nhiệt, làm dịu cổ họng và tiêu đờm.

5.3. Đốt viêm họng hạt

Hiện nay, đốt điện điều trị viêm họng hạt được nhiều người áp dụng. Hầu hết mọi người tìm đến phương pháp đốt hạt bằng laser hay hóa chất với tâm lý muốn nhanh chóng loại bỏ các hạt trong cổ họng và nhanh chóng khỏi bệnh.

Sau khi thực hiện đốt điện, người bệnh sẽ được xuất viện ngay mà không cần thời gian nghỉ dưỡng. Tuy nhiên, cần lưu ý, các hạt không giống nhau về kích thước nên trong quá trình đốt, những hạt to, kích thước lớn sẽ nhanh chóng bị đốt đi. Ngược lại, những hạt nhỏ có thể vẫn còn tồn tại ở cổ họng.

Không chỉ vậy, khi đốt hạt, những hạt này có thể bị kích thích khiến chúng mọc nhanh và có kích thước lớn hơn. Do vậy, đốt hạt là phương pháp điều trị viêm họng hạt nhanh nhất nhưng chúng chỉ giúp giải quyết được triệu chứng bệnh, nghĩa là chỉ giải quyết được nguyên nhân mà không điều trị tận gốc bệnh.

Bên cạnh đó, nếu chọn phương pháp này đồng nghĩa với việc người bệnh có thể gặp những tổn thương khác ở vòm họng. Nhất là khi thực hiện ở những cơ sở y tế kém chất lượng, bệnh nhân dễ đối mặt với các biến chứng nguy hiểm như để lại sẹo ở họng. Vết sẹo có thể to đến mức chỉ cần há miệng ra là có thể thấy rõ.

6. Lưu ý khi điều trị viêm họng hạt

Viêm họng hạt có đặc tính dai dẳng, rất dễ tái phát khi có điều kiện thuận lợi. Do vậy, bên cạnh các phương pháp điều trị trên, bạn cũng cần có một số lưu ý để bệnh nhanh khỏi và giảm tối đa nguy cơ bệnh tái phát.

• Súc miệng, họng bằng nước muối sinh lý thường xuyên để làm sạch cổ họng, giảm đau đồng thời tránh nhiễm trùng.
• Uống nhiều nước để khơi thông cổ họng, làm loãng đờm, giảm nguy cơ gặp các cơn sốt cao. Tuy nhiên, tránh sử dụng nước lạnh và nước đá mà thay vào đó là sử dụng nước ấm làm dịu niêm mạc họng, giúp cải thiện nhanh các triệu chứng khó chịu của bệnh.
• Giữ ấm cơ thể, ngủ đủ giấc, chế độ ăn uống hợp lý để nâng đỡ thể trạng và hệ miễn dịch được tốt hơn.
• Trong quá trình điều trị, không sử dụng thức ăn chứa quá nhiều gia vị hay dầu mỡ. Chúng làm tăng tính nhạy cảm của vòm họng và kích thích các triệu chứng ho, ngứa cổ họng,...
• Có thể dùng trà gừng, trà nghệ, bạc hà hay nước mật ong ấm,... để giảm ho, ngứa và đau rát cổ họng.
• Ngậm tỏi giã nát 5 - 10 phút giúp tiêu diệt virus và vi khuẩn trong cổ họng, cải thiện các triệu chứng của bệnh.
• Hạnchế sử dụng bia rượu và đồ ngọt.

7. Khi nào bạn nên đi khám?

Viêm họng hạt là bệnh lý khá phổ biến hiện nay, có thể để lại những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng và kịp thời. Ngay khi phát hiện các triệu chứng, bạn cần đến các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị. 

Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng và chỉ định một số xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết để chẩn đoán xác định như:

• Thăm khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi triệu chứng bệnh, thăm khám tổn thương thực thể. Từ đó, bác sĩ có thể dự đoán nguyên nhân gây bệnh.
• Nội soi thanh quản: giúp quan sát rõ niêm mạc của thành sau họng, thanh quản và thực quản. Việc làm này giúp loại trừ các bệnh có triệu chứng tương tự
• X - quang phổi: được chỉ định khi bệnh nhân đau thắt ngực, ho nhiều và thở khò khè.

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về viêm họng hạt. Hy vọng những thông tin này sẽ nhận được sự được sự phản hồi và đóng góp ý kiến tích cực từ bạn đọc. Chúc bạn luôn khỏe!

Mọi câu hỏi của bạn về các sản phẩm của Thiên Tri vui lòng gọi điện đến hotline 0867 995 518 để được giải đáp ngay.