Cẩm nang về bệnh viêm phế quản

1. Viêm phế quản là bệnh gì?

Niêm mạc phế quản là bộ phận đặc biệt quan trọng có chức năng giữ sạch đường thở. Chúng giữ lại các chất độc hại và hạt bụi nhỏ li ti mà ta hít phải ngoài không khí rồi vận chuyển ra ngoài. 

Viêm phế quản trong tiếng Anh gọi là Bronchitis. Đây là tình trạng niêm mạc phế quản từ thanh quản đến nhu mô phổi bị viêm nhiễm, làm suy giảm yếu tố bảo vệ của đường hô hấp.

Viêm phế quản cũng là bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp thường gặp nhất trong cuộc sống hàng ngày. Hầu như mỗi người đều mắc phải đôi ba lần trong đời. Bệnh có thể tự khỏi sau 1 - 2 tuần mà không để lại di chứng gì.

Tuy nhiên, nhiều trường hợp viêm phế quản cấp không phát hiện và điều trị kịp thời sẽ bị bội nhiễm khiến bệnh kéo dài và gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, suy hô hấp…

2. Phân loại viêm phế quản

Dựa vào đặc điểm bệnh lý, người ta chia viêm phế quản thành hay dạng chính là viêm phế quản cấp tính và mãn tính.

• Viêm phế quản cấp tính: Nhận rõ tình trạng viêm ở niêm mạc phế quản. Bệnh diễn ra trong thời gian ngắn. Virus thường là nguyên nhân chính gây ra viêm phế quản cấp.
• Viêm phế quản mạn tính: Viêm phế cấp tính tái diễn một thời gian dài sẽ phát triển thành viêm phế quản mạn tính. Do phần ống phế quản của người bệnh thường xuyên phải chịu kích thích nên dễ dẫn tới các biến chứng nguy hiểm.

Tình trạng viêm phế quản thể mãn thường kéo dài dai dẳng từ vài tuần, vài tháng cho đến vài năm hoặc thậm chí là suốt đời. Ngoài hai dạng thường gặp trên thì viêm phế quản co thắt cũng là một trong những dạng viêm phế quản phổ biến.

3. Triệu chứng viêm phế quản

Viêm phế quản hay bị nhầm lẫn với các bệnh đường hô hấp khác. Việc này khiến cho bệnh nhân không kịp thời chữa trị dứt điểm do tâm lý chủ quan. 

Vậy làm thế nào để nhận biết được bệnh lý này một cách chính xác? Bạn có thể tham khảo một số triệu chứng đặc trưng của bệnh dưới đây:

• Ho: Đây là triệu chứng điển hình nhất của bệnh nhân mắc viêm phế quản. Bác sĩ sẽ dựa vào tiếng ho, tần suất ho để xác định được vị trí viêm hay thương tổn tại đường hô hấp. Người bệnh có thể xảy ra nhiều phản ứng ho khác nhau như ho có đờm, ho khan, ho từng cơn, từng tiếng,…
• Sốt: Có biểu hiện sốt từ nhẹ cho đến sốt cao. Sốt theo cơn hoặc cũng có trường hợp bị sốt kéo dài mà không có dấu hiệu hạ.
• Khó thở hoặc thở khò khè: Đặc biệt là khi ngủ do đờm đi chuyển bên trong lòng của ống phế quản, gây cản trở quá trình lưu thông của không khí.
• Tình trạng tiết đờm: Đờm của người mắc viêm phế quản sẽ có màu vàng, trắng hoặc xanh.

Ngoài ra, bệnh viêm phế quản còn một số triệu chứng nhận biết khác như:

• Đau tức ngực
• Thở gấp hơn bình thường
• Nghe qua ống tai nghe thấy phổi có xuất hiện ran ẩm
• Cơ thể bị ớn lạnh
• Xét nghiệm cho thấy tỷ lệ bạch cầu đa nhân trung tính tăng vượt mức quy định do phản ứng viêm gây nên

4. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây bệnh viêm phế quản

Để dự phòng được bệnh viêm phế quản thì những hiểu biết về nguyên do gây nên bệnh là điều vô cùng cần thiết. Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây viêm phế quản cấp tính, bạn nên lưu ý:

• Virus: Một số loại virus như virus cúm gia cầm, herpes virus, coronavirus,... Người mắc bệnh cao nhất rơi vào mùa đông xuân vì đây là thời kì phát triển cực thịnh của virus.
• Vi khuẩn: Ít gặp hơn virus. Một số vi khuẩn gây bệnh là tụ cầu khuẩn, phế cầu khuẩn, H.influenzae, liên cầu khuẩn.
• Khói thuốc lá: Nicotin có trong khói thuốc gây viêm và tổn thương niêm mạc đường hô hấp dẫn tới viêm phế quản.

• Tiếp xúc với hóa chất: Công nhân xí nghiệp vải dệt hay công nhân thường xuyên tiếp xúc với hóa chất như amoniac, clo,... sẽ có nguy cơ cao mắc viêm phế quản. Bởi vì sợi vải và một số thành phần có trong hóa chất gây kích ứng đường hô hấp dẫn đến viêm, sưng.
• Thời tiết: Thời tiết thay đổi đột ngột dễ gây kích ứng dẫn đến viêm phế quản.

Bệnh viêm phế quản không lây, nhưng virus và vi khuẩn gây bệnh lại dễ xâm nhập vào đường hô hấp của bạn qua giọt bắn nước bọt. Vì vậy, bạn phải tự bảo vệ mình bằng cách rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang và tránh tiếp xúc gần với người bệnh.

Nguyên nhân gây bệnh viêm phế quản mãn tính chủ yếu là do tình trạng kích thích hoặc tổn thương phế quản lặp đi lặp lại liên tục. Một vài yếu tố nguy cơ tăng khả năng bị viêm phế quản mạn tính như:

• Có tiền sử mắc bệnh hô hấp hoặc bị trào ngược dạ dày thực quản (GERD).
• Yếu tố di truyền: Trong gia đình có người thân bị viêm phế quản mãn tính.
• Không điều trị viêm phế quản cấp triệt để khiến bệnh tái phát liên tục.

5. Biến chứng của viêm phế quản

Bệnh nhân viêm phế quản sẽ gặp phải nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị sớm và đúng cách. Những biến chứng hay gặp là:

• Viêm phổi: Khí phế quản bị nhiễm trùng và không thể kiểm soát được thì mầm bệnh sẽ lây lan đến phổi. Những đối tượng dễ gặp phải tình trạng này đó là trẻ sơ sinh, người cao tuổi, người hút thuốc lá,...
• Áp - xe phổi: Thực chất đây là nhiễm trùng phổi, các mô xung quanh phổi bị sưng tấy và có thể có mủ. Áp - xe phổi có thể dẫn tới tử vong.
• Các bệnh lý về tim mạch như tâm phế mạn, suy tim.
• Giãn phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), khí phế thũng. Hay xảy ra khi tình trạng mãn tính bị tái phát lại nhiều lần.
• Hen phế quản: Viêm phế quản nếu như kéo dài sẽ khiến phế quản sẽ bị sưng phù, co thắt và tiết ra nhiều dịch nhầy khiến cho bệnh nhân bị thiếu oxy và khó thở. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh nhân sẽ có nguy cơ cao bị tử vong.
• Ung thư phổi: Viêm phế quản còn có thể gây ung thư phổi, đặc biệt là những bệnh nhân bị viêm đại tràng mãn tính và hút nhiều thuốc lá.

6. Chẩn đoán bệnh viêm phế quản

Đầu tiên, bác sĩ chuyên khoa sẽ dựa vào khai thác các triệu chứng trên lâm sàng sau để chẩn đoán sơ bộ:

• Ho dai dẳng, kéo dài, ho có đờm.
• Thở khò khè
• Tức ngực
• Sốt
• Sử dụng ống nghe để nghe tiếng thở của người bệnh, đồng thời phát hiện các âm thanh bất thường ở phổi.

Sau đó, bác sĩ chuyên khoa chỉ định một số xét nghiệm giúp chẩn đoán xác định viêm phế quản. Các xét nghiệm đó là:

• Chụp X - quang vùng ngực.
• Xét nghiệm đờm: Tìm virus hoặc vi khuẩn gây bệnh.
• Kiểm tra đánh giá chức năng phổi: Đo lượng không khí phổi có thể giữ được và tốc độ đẩy không khí ra khỏi phổi.

7. Các phương pháp điều trị bệnh viêm phế quản

Điều trị viêm phế quản kịp thời giúp người bệnh hạn chế được các biến chứng và ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh. Thông thường sẽ dựa vào dạng viêm phế quản mà người bệnh gặp phải thì bác sĩ sẽ có phương pháp điều trị thích hợp.

Điều trị viêm phế quản thể cấp tính:

• Nếu viêm phế quản do vi khuẩn hoặc để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm khuẩn bác sĩ có thể kê thuốc kháng sinh.
• Bệnh nhân kèm triệu chứng ho dai dẳng, ho kéo dài gây tổn thương cổ họng cần dùng thuốc giảm ho.
• Kết hợp một số thuốc khác như thuốc loãng đờm, thuốc giảm viêm, thuống chống dị ứng,...

Điều trị viêm phế quản thể mạn tính:

Trong đợt cấp thì điều trị như trên. Ngoài ra, bệnh nhân tiến hành phục hồi chức năng bằng việc thực hiện các bài tập thể dục giúp thở dễ dàng hơn.

Đối với trẻ nhỏ bị mắc bệnh viêm phế quản:

• Chỉ cho trẻ dùng kháng sinh khi chắc chắn có bội nhiễm vi khuẩn.
• Tích cực hút đờm khi trẻ ho có nhiều đờm, bác sĩ có thể kê thêm thuốc loãng đờm và ba mẹ cần cho bé uống nhiều nước.
• Giữ cho không khí trong nhà sạch sẽ, không khói thuốc và không bụi bẩn.
• Giữ ấm cơ thể cho bé, tránh trường hợp bị nhiễm lạnh khi thời tiết chuyển đột ngột từ nóng sang lạnh.
• Điều trị kịp thời và dứt điểm khi trẻ bị viêm amidan, viêm mũi họng để phòng tránh biến chứng gây viêm phế quản.

Bên cạnh việc sử dụng thuốc Tây, ngày nay có nhiều người bệnh chuyển hướng sang dùng thuốc Nam từ dân gian nhằm điều trị bệnh mà lại ít xảy ra tác dụng phụ. Có thể kể đến như:

• Gừng: Dược liệu này có tính ấm, cay nồng và khả năng ngừa viêm hiệu quả. Bạn cũng có thể áp dụng các bài thuốc trà gừng hoặc kết hợp gừng tươi cùng chanh, mật ong để điều trị viêm phế quản.
• Cam thảo: Trong cam thảo có chứa acid glycyrrhizic giúp ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây viêm đường hô hấp. Do đó, cam thảo giúp người bệnh giảm viêm, giảm ho, dị ứng hiệu quả.
• Nghệ tươi: Tinh chất chiết xuất từ củ nghệ tươi có khả năng chống viêm, tái tạo tế bào.
• Hoa đu đủ đực: Hoa đu đủ đực chưng với đường phèn cũng được xem là bài thuốc trị viêm phế quản hiệu quả.

8. Biện pháp chăm sóc và phòng ngừa bệnh viêm phế quản

Nắm rõ những phương pháp chăm sóc người bệnh và phòng ngừa đúng đắn nhằm bảo vệ sức khoẻ của bản thân. Bạn cần lưu ý một số điểm sau:

• Không hút thuốc lá, tránh xa những nơi có khói thuốc
• Tránh khói bụi, các loại hóa chất, chất đốt,...
• Bảo vệ cơ thể, đặc biệt là vùng mũi và họng 
• Hạn chế tiếp xúc với người đang bị viêm phế quản.
• Uống đủ nước
• Rửa tay và sát khuẩn tay thường xuyên, đúng cách bằng xà phòng
• Ăn uống đủ chất và tập luyện thể dục thể thao phù hợp
• Chủ động phòng ngừa bằng việc tiêm vắc xin ho gà, cúm, viêm phổi

Trên đây là những thông tin hữu ích nhất về bệnh lý viêm phế quản mà chúng tôi muốn gửi tới bạn đọc. Nếu thấy bài viết hay, bạn tiếc một like và chia sẻ về tường nhà mình để ủng hộ đội ngũ chuyên gia chúng tôi.

Mọi câu hỏi của bạn liên quan đến các sản phẩm của Thiên Tri vui lòng gọi điện đến số điện thoại 0867 995 518 để được tư vấn ngay.